Licencja czy przeniesienie praw autorskich – co wybrać?

Licencja czy przeniesienie praw autorskich? Zastanawiasz się co wybrać? Chcesz wiedzieć na czym polegają i co je różni? Sprawdź co oznacza dla Ciebie zawarcie każdej z nich.

Licencja i przeniesienie praw autorskich

Celem umowy licencyjnej oraz umowy o przeniesienie praw autorskich jest umożliwienie korzystania z utworu przez twórcę innej osobie.

Z tego względu w obu umowach trzeba określić pola eksploatacji. Są to sposoby używania utworu, na które strony się umawiają. Wszystkie ustalone przez strony sposoby korzystania muszą zostać określone w umowie.

Cechą wspólną obu umów jest również ich odpłatność. Oznacza to, że twórcy, który udziela licencji lub przenosi prawa autorskie przysługuje wynagrodzenie.

Strony umowy mogą jednak umówić się inaczej. W takim przypadku trzeba zadbać, aby zapis o nieodpłatności znalazł się w umowie.

Pomimo powyższych podobieństw, każda umowa niesie jednak inne skutki dla Ciebie. I to właśnie zrozumienie różnic między nimi jest najważniejsze.

Jaki jest skutek każdej z umów?

Podstawowa różnica pomiędzy umowami to skutek, jaki wywołują.

Celem umowy przeniesienia praw autorskich jest przeniesienie autorskich praw majątkowych z twórcy na inną osobę. Co do zasady przeniesienie takie ma skutek trwały, czyli na zawsze. W rezultacie twórca traci wszystkie prawa majątkowe do utworu.

Możliwym jest jednak, aby przeniesienie praw było wyłącznie na określony z góry czas. W takiej sytuacji postanowienie o czasowym przeniesieniu praw trzeba zamieścić w umowie.

Istotne jest to, że twórca może przenieść tylko autorskie prawa majątkowe. Autorskie prawa osobiste nadal zostają przy twórcy. Dlatego też w umowie o przeniesienie autorskich praw majątkowych zamieszcza się odpowiednie postanowienia co do niewykonywania autorskich praw osobistych przez twórcę – w zależności od ustaleń biznesowych stron.

Umowa licencyjna to sposób udzielenia zezwolenia na korzystanie z utworu przez inną osobę. W takim przypadku wszystkie prawa zostają przy twórcy. Twórca nadal jest właścicielem utworu, a osoba trzecia otrzymuje jedynie możliwość posługiwania się utworem w określonym czasie, określonym terytorium i przez określony czas.

Przeniesienie praw autorskich jest zatem najdalej idącym rozwiązaniem, spośród dostępnych sposobów dysponowania przez twórcę utworem. Bardzo często to właśnie taka forma może być preferowana przez klienta, gdyż daje mu pełnię praw do dysponowania utworem. Nie w każdym przypadku będzie jednak konieczna. Przed podjęciem decyzji warto poznać dokładnie potrzeby i oczekiwania obu stron.

Przeczytaj również o licencjach Creative Commons i o tym, jak z nich korzystać.

Prawa na wyłączność

W przypadku umowy licencyjnej możliwe jest udzielenie licencji wyłącznej albo licencji niewyłącznej.

Licencja wyłączna oznacza, że twórca umożliwia wyłącznie jednej konkretnej osobie będącej stroną umowy korzystanie z danego utworu w określony sposób (na konkretnym polu eksploatacji). Jeżeli intencją stron jest udzielenie licencji wyłącznej, takie postanowienie musi znaleźć się w umowie. W przeciwnym przypadku udzielona licencja będzie licencją niewyłączną.

W przypadku licencji niewyłącznej twórca może udzielić takiego samego zezwolenia do korzystania z danego utworu wielu różnym osobom. Z licencją niewyłączną przykładowo spotkasz się w bankach zdjęć lub w przypadku oprogramowania komputerowego.

Czas trwania licencji i jej wypowiedzenie

Licencja może być udzielona na czas określony, jak i na czas nieokreślony.

W przypadku umów licencyjnych zawartych na czas dłuższy niż 5 lat, umowę po upływie tego okresu uważa się za udzieloną na czas nieokreślony.

Strony mogą również w umowie nie określić na jaki czas jest zawarta umowa. Wtedy przyjmuje się, że jest to umowa zawarta na czas określony 5 lat.

Ma to wpływ na możliwość i sposób wypowiedzenia umowy.

Istotą licencji na czas określony jest to, aby trwała ona przez określony czas. Po upływie czasu na jaki została zawarta, umowa wygasa.

Z kolei licencję na czas nieokreślony można wypowiedzieć w terminie określonym w umowie. Jeżeli strony nie ustaliły żadnego okresu wypowiedzenia, to umowę licencyjną na czas nieokreślony można wypowiedzieć na rok naprzód, na koniec roku kalendarzowego.

Czy możliwe jest dalsze przeniesienie praw?

Istotą przeniesienia praw autorskich jest utrata przez twórcę przysługujących mu autorskich praw majątkowych do utworu. Przechodzą one na drugą stronę umowy. W konsekwencji nabywca praw może nimi swobodnie dysponować, np. przenieść je na kolejną osobę lub udzielać licencji innym osobom.

W przypadku umowy licencyjnej sprawa wygląda inaczej. Dysponentem praw jest wyłącznie twórca. I to on decyduje komu udzieli zezwolenia do korzystania z utworu. Zasadą jest zatem, że osoba która otrzymała licencję nie może upoważnić innej osoby do korzystania z utworu w tym zakresie.

Strony mogą jednak ustalić, że licencjobiorca może udzielać dalszej licencji innym zainteresowanym. W takim przypadku odpowiednie postanowienia muszą znaleźć się w umowie. W przeciwnym przypadku osoba, która otrzymała licencję nie może upoważnić innej osoby do korzystania z utworu.

Warto też zaznaczyć, że licencjobiorca może udzielić dalszej licencji wyłącznie w zakresie, w jakim on sam może dysponować utworem albo wyłącznie w części tego zakresu. Nie może jednak udzielić zezwolenia w zakresie szerszym niż posiadane przez niego prawo.

Forma umowy licencji i przeniesienia praw autorskich

Przepisy prawa autorskiego wymagają, aby umowa o przeniesieniu autorskich praw majątkowych oraz umowa licencji wyłącznej były zawarte w formie pisemnej pod rygorem nieważności.

Oznacza to, że umowy te muszą zostać podpisane w formie papierowej z własnoręcznymi podpisami stron. Alternatywą jest zawarcie umowy w formie elektronicznej, tj. przy wykorzystaniu kwalifikowanego podpisu elektronicznego. Przepisy zrównują tą formę z formą pisemną, a zatem odnoszą taki sam skutek.

Nie dotyczy to jednak umów podpisanych przy wykorzystaniu np. profilu zaufanego ePUAP czy zwykłego podpisu elektronicznej. Korzystając zaś z oprogramowania do podpisywania umów w formie elektronicznej upewnij się zatem jaki rodzaj podpisu obejmuje dana usługa.

Taka sama forma – pisemna lub z kwalifikowanym podpisem elektronicznym – będzie niezbędna również dla ewentualnych aneksów do tych umów.

Przepisy nie przewidują zaś wymogu określonej formy dla umowy licencji niewyłącznej. Zwracam przy tym Twoją uwagę, że umowa licencyjna musi określać m.in. pola eksploatacji, czyli sposoby korzystania z utworu objęte licencją, a także jej czas jej trwania. Bez względu zatem po której stronie jesteś, warto zadbać o to, aby warunki takiej umowy były w jakiejś formie utrwalonej. Czy to w treści wiadomości e-mail czy poprzez zawarcie umowy licencji niewyłącznej również w formie pisemnej. Dzięki temu łatwiej będzie rozwiać ewentualne możliwe wątpliwości co do ustalonego sposobu i czasu wykorzystania utworu.

Licencja a przeniesienie praw autorskich – co wybrać?

Znasz już podobieństwa i różne pomiędzy licencją a przeniesieniem praw autorskich. Którą z tych umów wybrać? Wszystko zależy przede wszystkim od tego czy jesteś twórcą czy klientem. A także od ustaleń biznesowych pomiędzy stronami, ich potrzebami i oczekiwaniami.

W pewnych sytuacjach uzasadnione będzie przeniesienie praw, na przykład w przypadku powstania utworu dedykowanego wyłącznie konkretnej osobie. A w innych wystarczająca okaże się licencja.

Dla wyboru prawidłowej umowy istotna jest świadomość skutków każdej z umów. Czasem jednak wybranie odpowiedniego rodzaju to za mało. Istotne są również ustalenia stron i odpowiednie ich uregulowanie w umowie. W przeciwnym przypadku zastosowanie mogą mieć przepisy prawa autorskiego, które nie odzwierciedlają zamiar stron.

Mam nadzieję, że po zapoznaniu się z niniejszym wpisem, zagadnienia te nie mają już przed Tobą tajemnic.

Jeżeli potrzebujesz wsparcia prawnego przy wyborze właściwej umowy, przygotowania umowy lub oceny umowy, którą dostałaś_eś od drugiej strony – skontaktuj się ze mną

Zdjęcie autorstwa energepic.com z Pexels