Sądy ds. własności intelektualnej od 1 lipca 2020 roku

Spośród wielu zmian w procedurze cywilnej w ostatnich miesiącach, oto nadeszła ta, której z niecierpliwością wyczekiwałam. Od 1 lipca 2020 roku zaczną funkcjonować sądy ds. własności intelektualnej. 

Sprawy własności intelektualnej

Na mocy nowelizacji wprowadzono do Kodeksu postępowania cywilnego definicję sprawy własności intelektualnej.

Będą należały do nich sprawy sprawy bezpośrednio związane z własnością intelektualną, tj. sprawy o ochronę:

• praw autorskich i pokrewnych,
• praw własności przemysłowej,
• innych praw na dobrach niematerialnych.

A także sprawy o:

• zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji,
• ochronę dóbr osobistych w zakresie, w jakim dotyczy ona wykorzystania dobra osobistego w celu indywidualizacji, reklamy lub promocji przedsiębiorcy, towarów lub usług,
• ochronę dóbr osobistych w związku z działalnością naukową lub wynalazczą.

Nowością jest wyodrębnienie rodzaju spraw dotyczących komercjalizacji dóbr osobistych są nowością. A co to oznacza w praktyce dla Ciebie? W przypadku, gdy ktoś napisze o Tobie nieprawdziwe informacje np. na Facebooku, to swoich roszczeń będziesz mógł dochodzić tak jak dotychczas w postępowaniu cywilnym przed sądem właściwym np. według Twojego miejsca zamieszkania. Natomiast jeżeli ktoś zrobi Ci zdjęcie, które następnie bezprawnie wykorzysta w swojej reklamie, to do rozpoznania Twojej sprawy będzie właściwy sąd ds. własności intelektualnej.

Do sądu IP z profesjonalnym pełnomocnikiem?

Wprowadzono również obowiązkowe zastępstwo procesowe przez adwokatów, radców prawnych i rzeczników patentowych w sprawach własności intelektualnej w sprawach, których wartość wynosi powyżej 20.000 zł.

Dlaczego zdecydowano się na takie rozwiązanie? Z uwagi na niejednokrotnie skomplikowany charakter tych spraw. Prawa własności intelektualnej charakteryzują się tym, że często istnieje równolegle wiele podstaw do dochodzenia ochrony. Przykładem może być znak towarowy, który będzie nosił cechy utworu – mamy wtedy do czynienia z ochroną zarówno na podstawie ustawy z 30.6.2002 r. Prawo własności przemysłowej oraz ustawy z 4.2.1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Sąd może zwolnić stronę z obowiązkowego zastępstwa procesowego na jej wniosek lub z urzędu, w sytuacji gdy okoliczności, w tym stopień zawiłości sprawy, nie uzasadniają obowiązkowego zastępstwa.

Jaki sąd będzie sądem ds. własności intelektualnej?

Obecnie sprawy o naruszenie praw własności intelektualnej rozpoznawane są przez wszystkie sądy okręgowe, sądy apelacyjne i Sąd Najwyższy.

Sprawy związane z udzieleniem praw ochronnych prowadzi Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej. W przypadku wniesienia skargi na decyzję Urzędu, sprawa trafia do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, a potem do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Sprawy dotyczące wspólnotowych znaków towarowych i wspólnotowych wzorów przemysłowych rozpoznaje specjalny wydział Sądu Okręgowego w Warszawie (XXII Wydział Sądu Okręgowego w Warszawie – Sąd Unijnych Znaków Towarowych i Wzorów Wspólnotowych).

Po zmianach mają zostać utworzone wydziały ds. własności intelektualnej w 5 sądach okręgowych w Polsce jako sądy I instancji, tj. Warszawa, Gdańsk Poznań, Lublin i Katowice oraz dwa wydziały w sądach apelacyjnych, tj. w Warszawie i w Poznaniu. To tam będą od 1 lipca kierowane sprawy dotyczące spraw własności intelektualnej.

Dodatkowo Sąd Okręgowy w Warszawie miałby wyłączność dla rozpoznawania spraw najbardziej skomplikowanych sprawy tj. dotyczących programów komputerowych, wynalazków, wzorów użytkowych, topografii układów scalonych, odmian roślin oraz tajemnic przedsiębiorstwa o charakterze technicznym (tzw. „super sąd”).

Dlaczego wprowadzenie sądów ds. własności intelektualnej to ważna zmiana?

Należy zgodzić się z ustawodawcą, że dotychczasowe rozproszenie spraw z zakresu własności intelektualnej nie sprzyjało kształtowaniu się specjalizacji tym obszarze. Sfera praw własności intelektualnej zaś cały czas się dynamicznie rozwija i zmienia. Dowodem tego są coraz to nowe środki wyrazu artystycznego, ewolucja dóbr osobistych i możliwości ich komercjalizacji, wytwory sztucznej inteligencji czy sposoby funkcjonowania biznesów.

Przepisy te zawierają również szereg zwrotów niedookreślonych, jak choćby:

• „indywidualny charakter” pozwalający zaklasyfikować dane dzieło jako utwór,
• „stosowne wynagrodzenie” związane z wysokością dochodzonego przez twórcę odszkodowania,
• „podobieństwo znaków towarowych”, które może być podstawą odmowy udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy,

Często rozpoznanie spraw z zakresu własności intelektualnej wymaga również od sędziego rozumienia m.in. charakteru i rozmiaru możliwych skutków dla biznesów, w szczególności w zakresie nieuczciwej konkurencji, ale i pozostałych spraw własności intelektualnych.

Wprowadzenie sądów ds. własności intelektualnej w mojej opinii jest zatem rokiem w dobrą stronę. Oddane tych spraw w ręce wyspecjalizowanych sędziów może realnie podnieść jakość orzekania sądów w tych sprawach.

A Wy co sądzicie o wprowadzeniu wyspecjalizowanych sądów?

Artykuł aktualizowany w dniu 30.06.2020 roku.

*****

Photo by Iñaki del Olmo on Unsplash