Zmiany prawa konsumenckiego. Dyrektywa Omnibus, cyfrowa i towarowa - Twórca w prawie

Dyrektywa Omnibus to zdecydowanie hasło numer jeden w tym roku, jeżeli chodzi o kwestie prawne dla sprzedawców. Przed nami bowiem największe zmiany w prawie konsumenckim w ostatnim czasie, wprowadzone na terenie całej Unii Europejskiej. I to wynikające z aż trzech dyrektyw: tzw. dyrektywy Omnibus, dyrektywy cyfrowej oraz dyrektywy towarowej.

Sprawdź pozostałe wpisy dotyczące zmian w prawie konsumenckim w związku z dyrektywą Omnibus, dyrektywą cyfrową i dyrektywą towarową:

Promocje i obniżki cen a Omnibus. Jak podać nową cenę zgodnie z prawem?

Spis treści wpisu:

Czym jest dyrektywa Omnibus?
Nie tylko dyrektywa Omnibus, czyli dyrektywa cyfrowa i dyrektywa towarowa
Kogo dotyczą nowe obowiązki?
Jakie zmiany czekają e-commerce?
Obowiązki z dyrektywy Omnibus
Dostawcy platform internetowych, czyli sprzedaż na Allegro
Obowiązki z dyrektywy cyfrowej
Obowiązki z dyrektywy towarowej
Jakie działania musisz podjąć, by Twoje działania były legalne?
Kiedy wejdą w życie zmiany?

Czym jest dyrektywa Omnibus?

Dyrektywa Omnibus to skrótowa nazwa Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniająca dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE, 2005/29/WE oraz 2011/83/UE w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumenta.

Jej celem jest zwiększenie przejrzystości i transparentowości działania sprzedawców względem konsumentów. Służyć temu ma zwiększenie liczby obowiązków informacyjnych sprzedawców.

Nie tylko dyrektywa Omnibus, czyli dyrektywa cyfrowa i dyrektywa towarowa

Oprócz dyrektywy Omnibus polskie ustawy wprowadzają do naszego porządku regulacje wynikające z jeszcze dwóch innych dyrektyw – dyrektywy cyfrowej i dyrektywy towarowej.

Dyrektywa cyfrowa oznacza Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Ray (UE) 2019/770 z dnia 20 maja 2019 r. w sprawie niektórych aspektów umów o dostarczanie treści cyfrowych i usług cyfrowych. Zaś dyrektywa towarowa – Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/771 z dnia 20 maja 2019 r. w sprawie niektórych aspektów umów sprzedaży towarów, zmieniająca rozporządzenie (UE) 2017/2394 oraz dyrektywę 2009/22/WE i uchylająca dyrektywę 1999/44/WE.

Ich celem jest zharmonizowanie praw konsumentów w całej Unii. Ma to ułatwić sprzedawcom funkcjonowanie poprzez „stabilne środowisko prawne w zakresie prawa umów” na całym obszarze UE. Niezależnie od kraju członkowskiego, z którego pochodzi konsument, będzie miał on takie same uprawnienia, a sprzedawca – obowiązki.

Kogo dotyczą nowe obowiązki?

Zmiany w prawie konsumenckim, które wejdą w życie obejmują wiele aspektów działalności e-commerce, choć nie tylko. Z tego względu nowe obowiązki są skierowane do różnych podmiotów.

Pierwszym skojarzeniem, jak najbardziej prawidłowym są sklepy internetowe. Jednak do nowych obowiązków będą musiały zastosować się również sklepy stacjonarne.

Nowe przepisy nakładają też obowiązki na internetowe platformy handlowe. Są to serwisy, które umożliwiają zawieranie umów sprzedaży. Internetową platformą handlową będzie przykładowo Allegro.

Ale to nie wszystko.

Jeżeli jesteś twórcą produktów cyfrowych i oferujesz m.in. ebooki, webinary czy kursy online, to również musisz stosować nowe przepisy.

Zmiany nie ominą również osób, które świadczą usługi drogą elektroniczną. Jeżeli wysyłasz swoim odbiorcom newslettery czy inne treści za które nie wymagają pieniężnej zapłaty, a … podanie danych osobowych.

Jakie zmiany czekają sprzedawców?

Wprowadzone zmiany obejmują szeroki zakres. Dotyczą m.in ustawy o prawach konsumenta, ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów czy ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym. Ale również ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług czy Kodeksu cywilnego. A jak obowiązki, to i odpowiedzialność. Dlatego zmiany dotyczą również Kodeksu wykroczeń.

Najważniejsze zmiany znajdziesz poniżej:

Dyrektywa Omnibus

Obowiązek podania numeru telefonu przedsiębiorcy

Obecnie podawanie numeru telefonu nie jest obowiązkowe. Zmieni się to wskutek dyrektywy Omnibus.

Wskazanie innych środków komunikacji

Jeżeli przedsiębiorca udostępnia inne środki komunikacji, oprócz numeru telefonu i adresu e-mail, będzie musiał o tym poinformować. Chodzi jednak o takie środki, które umożliwiają konsumentowi zachowanie treści korespondencji. Takim środkiem komunikacji mogą być wiadomości wysyłane w ramach Messengera. Nowe przepisy nie wprowadzają jednak obowiązku stosowania takiego środka komunikacji, a jedynie poinformowania o nim. Jeżeli więc go nie stosujesz, to nie musisz o nim informować.

Indywidualne dostosowanie ceny

Przedsiębiorcy będą musieli informować konsumentów, jeżeli stosują mechanizmy służące do indywidualnego dostosowania ceny na podstawie zautomatyzowanego podejmowania decyzji. Jeżeli w sklepie stosujesz algorytmy, które decydują o cenie, jaka jest wyświetlona konsumentowi na podstawie danych, które o nim posiadasz (np. urządzeniu z jakiego przegląda Twoją stronę czy ilości odwiedzin w sklepie), będziesz musiał o tym poinformować.

Obniżka cen

Sprzedawcy informując o promocjach i wyprzedażach będą obowiązani do wskazania dodatkowej ceny informującej o „najniższej cenie z okresu 30 dni przed wprowadzeniem obniżki”. Więcej o tym obowiązku przeczytasz we wpisie: „Promocje i obniżki cen a Omnibus. Jak podać nową cenę zgodnie z prawem?”

Informowanie o weryfikowaniu opinii klientów

Przedsiębiorca będzie musiał informować czy weryfikuje opinie na swój temat i na temat jego produktów. Jeżeli tak, to będzie musiał opisać jaki mechanizm z tym celu stosuje. Więcej o tym obowiązku przeczytasz w najbliższym wpisie.

Prawo odstąpienia od umowy zawartej na odległość

Obecnie w procesie zakupowym przy zawieraniu umów na odległość odbierane są zgody na dostarczenie treści cyfrowym (ebooki, webinary itp.) lub rozpoczęcie świadczenia usługi przed upływem terminu na odstąpienie od umowy. Skutkuje to utratą prawa do odstąpienia przez konsumenta od umowy. Po zmianach konieczne będzie dodatkowo odbieranie „oświadczenia o przyjęciu do wiadomości” tej informacji przez konsumenta. A także przesłanie konsumentowi potwierdzenie złożenia takiego oświadczenia. Więcej o prawie odstąpienia od umowy już w najbliższym wpisie.

Dostawcy platform internetowych, czyli sprzedaż na Allegro

Nowe obowiązki z Dyrektywy Omnibus obejmą też dostawców platform internetowych, takich jak Allegro. Po wejściu w życie przepisów dostawcy platform będą musieli informować o:

Parametry decydujące o plasowaniu ofert

Konsument będzie musiał być informowany o tym, od czego zależy kolejność wyświetlania ofert w ramach danej platformy. Czy to od wykupienia odpowiedniej usługi, np. w postaci wyróżnienia danej oferty lub reklamy albo od innych czynników ustalonych przez platformę.

Informacja o tym, kim jest druga strona umowy

Platforma będzie musiała informować konsumentów czy osoba, która oferuje towary, usługi lub treści cyfrowe w ramach platformy jest przedsiębiorcą czy też nie. Jeżeli sprzedawca nie jest przedsiębiorcą, to dodatkowo platforma będzie informować o niestosowaniu przepisów dotyczących konsumentów do tej umowy.

Podział obowiązków w ramach umowy

Konsument będzie musiał zostać poinformowany przez platformę o podziale obowiązków w ramach umowy pomiędzy sprzedawcą a platformą. Dzięki tej informacji konsument będzie wiedział kto (sprzedawca czy platforma) odpowiada za jakie czynności związane z zawarcie umowy. Przykładowo kto odpowiada za możliwość zawarcia umowy za pośrednictwem serwisu, czy też do kogo zwrócić się z poszczególnymi kwestiami związanymi z umową, np. reklamacją lub odstąpieniem od umowy.

Dyrektywa towarowa

Dyrektywa towarowa wprowadza nowe pojęcie jakim jest „zgodność z umową” zamiast dotychczasowych „wad” wynikających z kodeksu cywilnego. Zmiany obejmują przede wszystkim procedurę reklamacji.

W dyrektywie towarowej określono:

jakie elementy decydują o zgodności towaru z umową,
zakres odpowiedzialności sprzedawcy za niezgodność z umową,
ciężar dowodu dla wykazania istnienia niezgodności z umową,
jakie roszczenia i w jakiej kolejności przysługują konsumentowi w przypadku niezgodności z umową,
zmiany w zakresie udzielanych gwarancji.

Dyrektywa cyfrowa

Dotychczas ustawa o prawach konsumenta mówiła o treściach cyfrowych. Dyrektywa cyfrowa wprowadza dodatkowo pojęcie usługi cyfrowej oraz towaru z elementami cyfrowymi. O definicjach przeczytasz więcej w jednym z kolejnych wpisów.

Ponadto w obrocie będą funkcjonować nowe dwa typy umów, tj. umowa o dostarczanie treści cyfrowej, a także umowa o dostarczanie usługi cyfrowej. Każda z tych umów zaś ma charakterystyczne dla siebie warunki, w tym dotyczące reklamacji, wypowiedzenia umowy czy zgodności treści cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową.

W kolejnych wpisach przedstawię Ci więcej szczegółów dotyczących procesu reklamacji po nowemu.

Jakie działania musisz podjąć, by Twoje działania były legalne?

Zmiany obejmują wiele aspektów działalności sprzedawców i twórców internetowych. Podstawową kwestią to aktualizacja regulaminu strony internetowej lub sklepu. Ale to nie wszystko. Przed Tobą jeszcze:

aktualizacja danych o Tobie na stronie internetowej i w wiadomościach e-mail,
zmiana w sposobie wskazywania cen towarów i usług w sklepie,
zweryfikowanie mechanizmów ustalania cen towarów i usług,
zweryfikowanie i dostosowanie opisów towarów w sklepie,
dostosowanie materiałów reklamowych i komunikatów o obniżce cen,
aktualizacja checkboxa informującego o prawie odstąpienia od umowy zawieranej na odległość,
aktualizacja treści wiadomości e-mail wysyłanych w ramach procedury zakupu,
zweryfikowanie i zmiany w procedurze reklamacyjnej,
zmiana w formularzach odstąpienia od umowy (zwroty) i reklamacji,
zmiana w treściach gwarancji,
ustalenie czy weryfikujesz opinie, a jeżeli tak to odpowiednie oznaczenie opinii oraz opisanie mechanizmu weryfikacji w regulaminie,
wprowadzenie w regulaminie postanowień dotyczących wysyłki newslettera i lead magnetów,
aktualizacja regulaminów w celu wprowadzenia nowej terminologii wynikającej z ustaw,
szkolenia pracowników z realizacji nowych obowiązków.

Ilość zmian Cię przytłacza? Jeżeli chcesz skorzystać z mojej pomocy przy dostosowaniu swojego sklepu do zbliżających się zmian, to skontaktuj się ze mną na adres kancelaria@cydejko-stachowiak.pl.

Kiedy wejdą w życie zmiany z Dyrektywy Omnibus, cyfrowej i towarowej?

Dyrektywa Omnibus, a także dyrektywa cyfrowa i dyrektywa towarowa miały być stosowane przez państwa członkowskie UE, w tym przez Polskę, od 28 maja 2022 roku.

Tak, dobrze widzisz. W tej dacie nie ma pomyłki. Polski ustawodawca ma znaczne opóźnienie w uchwaleniu polskich przepisów, które wprowadzą regulacje z dyrektyw do polskiego porządku prawnego. Prace legislacyjne w Polsce nabrały jednak tempa pod koniec roku.

Ustawa o zmianie ustawy o prawach konsumenta, ustawy – Kodeks cywilny oraz ustawy – Prawo prywatne międzynarodowe (druk 2425), która wprowadza regulacje z dyrektywy cyfrowej i towarowej w dniu 9 listopada 2022 roku została podpisana przez Prezydenta i wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2023 roku.

Druga ustawa, która wprowadza regulacje z dyrektywy Omnibus (druk 2476) jest jeszcze procesowana – w dniu 2 grudnia 2022 roku została przekazana do podpisu Prezydenta. Po wprowadzeniu zmian w projekcie ustawy, ustalono, że również wejdzie ona w życie z dniem 1 stycznia 2023 roku. Nadal czekamy na zakończenie procesu legislacyjnego, ale jest to jednak kwestia kilku dni.

Co to oznacza?

Od 1 stycznia 2023 roku powinieneś/aś wprowadzić szereg istotnych zmian w swoim sklepie. Jesteś już na to gotowa/wy?