Oznaczenia, których nie zarejestrujesz jako znak towarowy – sprawdź je!

Samo złożenie wniosku o rejestrację Twojego oznaczenia nie jest równoznaczne z uzyskaniem ochrony. Ustawa Prawo własności przemysłowej wskazuje na przeszkody rejestracji znaku towarowego, czyli sytuacje nie uda Ci się uzyskać ochrony prawnej na zgłoszone oznaczenie. Sprawdź czy nie dotyczy to Twojego znaku.

Bezwzględne przeszkody rejestracji

Bezwzględne przeszkody rejestracji to okoliczności, które urząd bada z automatu po otrzymaniu Twojego wniosku o rejestrację oznaczenia jako znak towarowy. W przypadku wystąpienia którejś z nich, urząd odmówi rejestracji znaku towarowego. Dlatego to ważne, abyś przed złożeniem wniosku zweryfikował czy Twoje oznaczenie nie nosi cech, o których mowa w katalogu przeszkód rejestracji.

Do katalogu bezwzględnych przeszkód rejestracji należą m.in. oznaczenia, które:

1. nie mogą być w ogóle znakiem towarowym

Pierwszą przeszkodą rejestracji jest sytuacja, gdy oznaczenie w ogóle nie może być znakiem towarowym. Nie spełnia bowiem funkcji, które ma pełnić znak towarowy. W takim przypadku oznaczenie nie posiada tzw. „abstrakcyjnej zdolności odróżniającej”.

Niezbędne jest aby oznaczenie było:

• postrzegalne za pomocą zmysłów,
• jednolite – czyli można objąć całość oznaczenia na pierwszy „rzut oka”,
• samodzielne względem towaru czy usługi.

Oznaczenie nie może być zatem z jednej strony zbyt banalne, a z drugiej – zbyt skomplikowane.

Odmówiono m.in rejestracji jako znak towarowy rozbudowanemu fragmentowi znanej piosenki:

Gdzie strumyk płynie z wolna, Rozsiewa zioła maj, Stokrotka rosła polna, A nad nią szumiał gaj. ,,W tym lesie tak ponuro, Że aż przeraża mnie. Ptaszęta za wysoko, A mnie samotnej źle”. Wtem harcerz ją spotyka: ,,Stokrotko witam cię ! Twój urok mnie zachwyca. Czy chcesz być mą czy nie?” Stokrotka się zgodziła I poszli w ciemny las, A harcerz taki gapa, Że aż w pokrzywy wlazł. A ona, ona, ona, Cóż biedna robić ma. Nad gapą pochylona I śmieje się: ,,Ha ha!” (Z.350129).

2. nie nadają się do odróżniania towarów i usług

Są to tzw. oznaczenia niedystynktywne, czyli takie, które nie zawierają żadnych charakterystycznych elementów, dzięki którym odbiorcy kojarzyliby je z danym towarem lub usługą.

Może być tak m.in. w przypadku prostych elementów graficznych, jak:

3. mają charakter opisowy wobec towarów i usług, dla których zostały zgłoszone

Oznaczenie będzie opisowe wtedy, gdy jego brzmienie wprost wskazuje na rodzaj towarów i usług oferowanych pod jego szyldem.

Zakaz rejestracji tego typu oznaczeń wynika z tego, że nie można przyznać monopolu jednemu przedsiębiorcy na korzystanie z oznaczeń ogólnoinformacyjnych. Możliwość korzystania z takich zwrotów powinni mieć bowiem wszyscy uczestnicy obrotu gospodarczej.

Przykłady znaków opisowych:

• „dzisiejsze” dla mleka (Z-185197)
• „konto osobiste standard” dla usługi polegającej na prowadzeniu rachunku osobistego (Z.230172)
• „wyborne jajo” dla towarów z klasy 29, w tym: jaja konsumpcyjne, jaja w proszku, masa jajeczna (Z.377373)
• „PsychoDietetyka” dla usług m.in. w klasie 35: psychotechnika, doradztwo w zakresie żywienia (Z.325335)
• „Fruity tea” dla towarów w klasie 5 i 30, w tym herbat (Z.308469).

4. zawierają elementy, które weszły do języka potocznego

Są to tzw. oznaczenia „wolne”. Mogą być tutaj dwie sytuacje:

• oznaczenia od zawsze były używane w obrocie do oznaczania rodzajów towarów i usług,
• pierwotnie oznaczenia posiadały zdolność odróżniającą ale ją utraciły, gdyż z czasem na skutek używania stały się nazwami rodzajowymi.

Przykłady takich oznaczeń, to m.in.:

• „FRAPPE” dla kawy i napojów na bazie kawy (Z.200707), podczas gdy w obrocie funkcjonuje jako określenie dla napojów kawowych,
• „WAWA” (Z.389601), podczas gdy skrót ten oznacza miasto Warszawę czy „WROCEK” (Z.389603) – skrót oznaczający Wrocław.

Ciekawym przykładem była próba unieważnienia znaku towarowego PACZKOMAT (Z.351403) przez Pocztę Polską, która podnosiła, że słowo to weszło już do powszechnego użycia, jako określenie urządzenia, z którego możemy samodzielnie odebrać paczkę. Urząd nie podzielił jednak tej argumentacji i utrzymał ochronę.

5. są sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami

Oznaczenia sprzeczne z dobrymi obyczajami, to te, które z punktu widzenia osób o przeciętnej wrażliwości, można uznać za naruszające normy etyczne czy moralne. Będą to określenia, które można uznać za obraźliwe czy wulgarne, a także nawiązujące do seksualności, np.

Z kolei oznaczenia sprzeczne z porządkiem publicznym to te, które są w jakiś sposób sprzeczne z porządkiem prawnym, np. są dyskryminujące, propagują działania niedozwolone, np. terroryzm, totalitaryzm, czy nawiązują do organizacji przestępczych czy substancji psychotropowych, np.

6. zawierają elementy religijne, patriotyczne lub kulturowe

Chodzi o oznaczenia, które zawierają w sobie ww. elementy, a których użycie mogłoby obrażać uczucia religijne, patriotyczne lub tradycję narodową, np.

7. zawierają symbole RP, innych państw lub organizacji międzynarodowych

Niedopuszczalne jest zgłoszenie oznaczeń zawierających elementy, które nie powinny być komercjalizowane, takie jak:

• symbol Rzeczypospolitej Polskiej (godło, barwy lub hymn),
• znak sił zbrojnych, organizacji paramilitarnej lub sił porządkowych,
• reprodukcję polskiego orderu, odznaczenia lub odznaki honorowej, odznaki lub oznaki wojskowej
• innego oficjalnego lub powszechnie używanego odznaczenia i odznaki, w szczególności administracji rządowej lub samorządu terytorialnego albo organizacji społecznej działającej w ważnym interesie publicznym, gdy obszar działania tej organizacji obejmuje cały kraj lub znaczną jego część,
• symbol (herb, flagę, godło) obcego państwa,
• nazwę, skrót nazwy, bądź symbol (herb, flagę, godło) organizacji międzynarodowej,
• przyjęte w obcym państwie urzędowe oznaczenie, stempel kontrolny lub gwarancyjny, jeżeli zakaz taki wynika z umów międzynarodowych.

Taka rejestracja jest jednak możliwa wyłącznie wtedy, gdy posiadasz zgodę na używanie tego oznaczenia w obrocie wydanego przez odpowiedni organ lub organizację.

8. może wprowadzać w błąd co do charakteru, jakości lub pochodzenia geograficznego towaru

Celem wprowadzenia tej przesłanki – przeszkody rejestracji – jest ograniczenie sytuacji wprowadzania odbiorców w błąd, co do pewnych cech towarów, na które wskazuje oznaczenie, a których towary te nie posiadają.

Przykłady oznaczeń, którym odmówiono ochrony:

Analogiczną przeszkodę rejestracji wprowadzono w odniesieniu do wyrobów alkoholowych i oznaczeń, które zawierają element geograficzny niezgodny z pochodzeniem takiego wyrobu, np. „SUNLINE TOKAJI FURMINT” (Z.246957) zgłoszony dla produktów z Polski, podczas gdy w Polsce nie występuje kraina geograficzna TOKAJI.

9. składają się wyłącznie z kształtu lub innej właściwości towaru

Chodzi tu o kształt lub właściwość, które wynikają z charakteru samego towaru, niezbędnej do uzyskania efektu technicznego lub zwiększającej znacznie wartość towaru. Regulacja ma na celu ograniczenie przyznawania monopolu na elementy niezbędne do produkcji danych towarów lub wprowadzania ich do obrotu.

Za takie znaki uznano następujące znaki:

• kształt tabletek do zmywarek (wyrok SPI z 19.9.2001 r., T-30/00, Henkel v. OHIM), który został uznany za podstawowy i oczywisty kształt dla tego rodzaju towarów,
• klocek Lego (wyroku TSUE z 14.9.2010 r., C-48/09, Lego Juris A/S v. OHIM), stanowiąc kształt niezbędny dla uzyskania określonego kształtu technicznego,
• kostka Rubika (wyrok TSUE z z 10.11.2026 r., C-30/15, Simba Toys GmbH & Co. KG/EUIPO)

Oznaczenia zgłoszone w złej wierze

Zgłoszenie wniosku o rejestrację znaku towarowego w złej wierze również jest jedną z bewzględnych przeszkód rejestracji. Oznacza to, że w przypadku jego ziszczenia Urząd powinien odmówić rejestracji.

Nie ma jednak jednej definicji złej wiary. Są to różne sytuacje, w których zgłaszający wie lub powinien wiedzieć, że jego zgłoszenie narusza prawa osób trzecich. Ogólnie rzecz ujmując o złej wierze można mówić w sytuacjach, gdy ktoś dokonuje zgłoszenia w innym celu niż chęć posiadania wyłączności używania tego oznaczenia dla własnych towarów i usług (wyrok WSA z dnia 15 grudnia 2008 r, sygn. akt VI SA/ Wa 1714 08). Może być to np. sytuacja, w której jeden przedsiębiorca chce ubiec innego przedsiębiorcę w procesie rejestracji znaku towarowego albo zgłasza dane oznaczenie bez zamiaru jego używania, a w wyłącznie w celu uniemożliwienia innemu podmiotowi dostępu do rynku.

Jednocześnie przeszkoda ta jest przeszkodą szczególną, gdyż Urząd nie jest w stanie zbadać jej w chwili badania zgłoszenia o rejestrację. Istnieje bowiem domniemanie „dobrej wiary” przy zgłoszeniu. Jednakże przy powzięciu informacji przez Urząd o możliwości wystąpienia złej wiary, okoliczność tą Urząd bada już z urzędu w oparciu o przedstawione dowody.

Podsumowanie – przeszkody rejestracji znaków towarowych

Wskazane wyżej przykłady świadczą o tym, że złożenie wniosku o rejestrację znaku towarowego powinno być decyzją przemyślaną. Ominięcie etapu badania zdolności rejestracyjnej oznaczenia i przeoczenie ww. okoliczności, może skutkować odmową przyznania ochrony na zgłoszone oznaczenie.

Ważne jest również to, że uzyskanie ochrony na ww. oznaczenie nie zamyka tematu. Rejestracja oznaczenia, gdy istnieją bezwzględne przeszkody rejestracji, może zostać unieważniona. O tym procesie przeczytasz w najbliższym wpisie.

Jeżeli jesteś zainteresowany rejestracją znaku towarowego, możesz skorzystać z mojego wsparcia.

Photo by Reina Lovefull on Unsplash