Blog zgodny z prawem autorskim – jak go prowadzić?

Jeżeli trafiłeś tutaj to znak, że prowadzisz swój blog lub planujesz jego założenie. Czy wiesz jak prowadzić blog zgodny z prawem autorskim? Dzisiaj utworzenie swojego miejsca w sieci jest bardzo łatwe i na wyciągnięcie ręki każdego. Po wyborze nazwy bloga, zarejestrowaniu domeny i ustawieniu szablonu, z entuzjazmem siadasz do pisania. Skupiasz się na SEO, call to action i ładnych obrazkach, aby przyciągnąć jak najwięcej czytelników. Ale czy tworząc kolejne wpisy zastanawiałaś lub zastanawiałeś się, czy Twój blog jest zgodny z … prawem autorskim? Z okazji Międzynarodowego Dnia Bloga, który przypada 31 sierpnia, przedstawiam najważniejsze zagadnienia prawa autorskiego, o których należy pamiętać prowadząc bloga.

Najważniejsza zasada – blog zgodny z prawem autorskim

Niezależnie od tego czy mówimy o prawie autorskim, RODO czy jakiejkolwiek innym obowiązku prawnym, który obowiązuje Ciebie jako blogera lub blogerkę. Warto zadbać o to, aby Twój blog był prowadzony zgodnie z prawem.

Unikniesz problemów z prawem autorskim

Podstawową korzyścią dla Ciebie, wynikającą z prowadzenia bloga zgodnego z prawem, jest uniknięcie problemów prawnych. A przynajmniej tych sytuacji, w których ktoś mógłby skierować względem Ciebie roszczenia w związku z Twoim działaniem. A jak wiesz, każdy spór pochłania czas i nerwy. W przypadku gdy naruszysz czyjeś prawa, taki spór może dodatkowo wiązać się dla Ciebie z koniecznością zapłaty pewnej kwoty na rzecz innej osoby. 

Pamiętaj również, że w prawie nie działa zasada pt. „nie wiedziałem”. Nieznajomość prawa nie zwalnia Cię z odpowiedzialności za naruszenia czyichś praw na Twoim blogu.

Zadbasz o swoją markę

Zapewne znasz powiedzenia „Internet nie zapomina” oraz „rzecz raz opublikowana w Internecie zostaje tam na zawsze”. Czasem wystarczy jedno potknięcie, aby zburzyć swoją markę, którą budujesz w Internecie. A buduje ją każdy – niezależnie czy jesteś hobbystą czy profesjonalistą.

Jeżeli prowadzisz bloga nawet w ramach swojego hobby (niezarobkowo) lub piszesz o swoich zainteresowaniach, to masz wokół siebie zgromadzoną społeczność. Społeczność, która Ci ufa i postrzega Ciebie jako eksperta. W przypadku, gdy okaże się, że w bezprawny sposób korzystasz z utworów innych osób, Twoja pozycja może na tym cierpieć.

Myślę, że nie muszę Cię przekonywać jak ważne jest dbanie o legalność Twojego bloga. Prowadzenie bloga zgodnie z prawem po prostu się opłaca ?

Poniżej przedstawiam Ci najważniejsze aspekty, na które musisz zwrócić uwagę, aby prowadzić bloga zgodnie z prawem autorskim.

Czy można ukraść pomysł na blog?

We wpisie „Ochrona prawna pomysłu” przybliżyłam Ci kwestie prawnej ochrony pomysłów. Dowiesz się z niego między innymi, że pomysł jako pewna abstrakcyjna idea nie jest chroniona prawem autorskim. Oznacza to, że zarówno Ty, jak i inne osoby, możecie założyć bloga na dokładnie taki sam temat.

Ochroną prawną jest objęty zaś sposób wyrażenia tego pomysłu. Nie powinieneś kopiować czyjegoś sposobu prowadzenia bloga, który wyraża się na przykład poprzez publikowanie materiałów o określonej tematyce w określonej kolejności. Oczywiście możesz wykorzystać dany temat. Ale dobór zagadnień, kolejność danych publikacji czy innych działań może stanowić czyjąś strategię działania. W pewnych okolicznościach wykorzystywanie jej może stanowić naruszenie przepisów prawa.

Znajdź własną ścieżkę rozwoju swojego bloga.

Logo na blogu – Twój znak firmowy

Logo identyfikuje Ciebie i Twój blog. Wyróżnia to co robisz spośród Używasz go na blogu, w newsletterze czy w social mediach. Jest wszędzie tam, gdzie mowa o Tobie i tym co robisz lub o czym piszesz. Możesz zarejestrować je również jako Twój znak towarowy. Może nawet myślałeś o logo Twojego bloga, jeszcze zanim ustaliłeś jego strategię czy napisałeś pierwszy wpis ? Tak, logo na blogu jest bardzo ważne.

W związku z dużym znaczeniem logo na blogu, wiele osób zleca jego wykonanie profesjonalnemu grafikowi. Niektóre powstałe dzieła to istne cuda. Ale cudów nie ma i jeżeli zawarłeś kiepską umowę o wykonanie logo, to może okazać się, że nie możesz korzystać z niego tak, jak być chciał/a.

Jednym z podstawowych elementów umowy o stworzenie logo są postanowienia dotyczące przeniesienia autorskich praw majątkowych do logo. Więcej o autorskich prawach majątkowych możesz przeczytać we wpisie „Autorskie prawa majątkowe„. Zadbaj o to, aby zapisy te znalazły się w Twojej umowie.

Pamiętaj przy tym, że umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych albo umowa o dzieło zawierająca takie postanowienia, musi być zawarta w formie pisemnej. Więcej o tej formie umowy przeczytasz we wpisie „W jakiej formie zawrzeć umowę z Klientem?”.

Umowa z grafikiem powinna zawierać również inne przydatne postanowienia, jak zobowiązanie do niewykonywania autorskich praw osobistych czy regulować kwestie praw zależnych. Szerzej na ten temat przeczytasz w jednym z kolejnych wpisów, które pojawią się na blogu.

Dbając o powyższe, zapewnisz sobie możliwość swobodnego korzystania z logo Twojego bloga bez obawy, że naruszysz prawa grafika.

To mój szablon bloga czy Twój?

Kolejnym ważnym aspektem wizualnym Twojego bloga jest jego layout. Szata graficzna strony internetowej może, pod pewnymi warunkami, stanowić utwór w rozumieniu prawa autorskiego.

Jeżeli powierzasz przygotowanie strony internetowej profesjonaliście, zadbaj o to, aby w umowie znalazły się odpowiednie postanowienia dotyczące w szczególności obowiązku dostarczenia utworu oryginalnego (nienaruszającego praw innych osób) oraz odpowiedzialności za naruszenie tego zobowiązania.

W przypadku gdy kupujesz gotowy szablon, sprawdź na jakiej licencji został Ci on udostępniony.  Dzięki temu dowiesz się, czy i jakich zmian możesz w nim dokonywać bez naruszania praw autorskich autora.

Jeżeli samodzielnie tworzysz layout bloga, inspiruj się innymi, ale nie twórz takich samych stron. Blog jest Twoim miejscem w sieci, więc powinien odzwierciedlać Ciebie i Twoją osobowość. Twój blog to Twój indywidualny przekaz dla innych. Wyraź się również poprzez jego wygląd ?

Autorskie wpisy na blogu

Jak jest blog, to są wpisy, czyli mięso ?

Najczęściej spotykanym naruszeniem praw autorskich w związku z wpisami jest plagiat. Polega on na wykorzystaniu czyjegoś utworu, w tym przypadku wpisu blogowego, ze wskazaniem siebie jako autora. Naruszenie to ma bardzo poważny charakter, gdyż może grozić na nie odpowiedzialność karna. Podsumowując: nie przyklejaj wpisów z innych blogów, tylko twórz własne.

W przypadku, gdy na blogu publikujesz Twoje tłumaczenia wpisów z zagranicznych blogów, pamiętaj, że stanowią one utwór zależny. Aby móc je opublikować, potrzebujesz zgody autora pierwotnego. Jeżeli jej nie uzyskałeś, to mogłeś naruszyć przysługujące mu prawa autorskie.

Zdjęcia na blogu czy blog do zdjęcia?

Zdjęcia pełnią bardzo ważną rolę na blogu. Trudno sobie wyobrazić bloga podróżniczego, kulinarnego czy modowego bez zdjęć, prawda? Sprawiają, że treść, którą chcesz przekazać jest atrakcyjniejsza albo bardziej zrozumiała. Pozwalają również odpocząć czytelnikowi od treści i złapać oddech. Albo zachwycają. Funkcji jest wiele. Nie muszę Cię zatem przekonywać, że powinieneś ze szczególną uwagą zadbać o legalność zdjęć.

Jeżeli jesteś ich autorką lub autorem to sprawa jest prosta ? Jeżeli jednak posiłkujesz się zdjęciami z Internetu, to polecam Twojej uwadze poniższe informacje.

Każde zdjęcie ma autora. Nawet to niepodpisane. Podstawą skorzystania z niego jest uzyskanie zgody jego autora.

To, że nie możesz ustalić autora ani się z nim skontaktować, nie zwalnia Cię z odpowiedzialności za naruszenie jego praw autorskich. W takim przypadku najlepiej poszukaj  innego zdjęcia, np. w serwisach stockowych.

Licencje Creative Commons

Zdjęcia w serwisach stockowych są udostępniane na tzw. licencjach Creative Commons (skrót „CC”). Są to uniwersalne wzorce, które wyjaśniają, w jaki sposób możesz wykorzystać dany utwór.

Są cztery podstawowe rodzaje licencji CC:

1. BY oznacza obowiązek oznaczenia autora.
2. NC oznacza możliwość użycia danego utworu wyłącznie niekomercyjnie.
3. ND oznacza, że nie jest możliwe tworzenie utworów zależnych.
4. SA oznacza, że utwór który stworzysz z wykorzystaniem danego elementu na licencji, musisz udostępnić dalej również na tych samych warunkach licencyjnych.

Warunkiem korzystania z licencji jest zamieszczenie odpowiedniej adnotacji przy wykorzystany utworze. Musi zawierać ona informacje o autorze utworu, typie licencji oraz jego źródle. Rekomendowane jest również podanie linku do utworu, który wykorzystaliśmy.

Za każdym razem sprawdź, na jakiej licencji zostało udostępnione dane zdjęcie. Jeżeli nie zastosujesz się do jej warunków, to naruszysz prawa autorskie autora tego utworu.

Istnieje jeszcze jedna licencja tzw. licencja Creative Commons 0 (CC0). Oznacza ona, że autor przekazał utwór do domeny publicznej. Jednocześnie zrzekł się wykonywania praw autorskich do niego. Dzięki temu swoboda korzystania z takiego utworu jest największa.

Prawo cytatu

Możesz również wykorzystać zdjęcia (i inne materiały) z Internetu w ramach prawa cytatu. Konieczne jest jednak spełnienie określonych warunków.

Po pierwsze, możesz wykorzystać urywki rozpowszechnionych utworów oraz rozpowszechnione utwory plastyczne, utwory fotograficzne lub drobne utwory w całości, w swoim materiale, jeżeli stanowi on utwór (więcej w artykule „Utwór w prawie autorskim„).

Jeżeli przygotowujesz wpis, to prawdopodobnie będzie on utworem. Inaczej będzie jednak w przypadku, gdy tworzysz np. galerię z  wykorzystaniem cudzych zdjęć, a każde z nich okraszasz jednym czy dwoma zdaniami. To będzie zbyt mało, aby uznać Twoją pracę na utwór. Nie spełnisz zatem podstawowego warunku, aby korzystać z prawa cytatu.

Po drugie, nie każde użycie czyjegoś utworu będzie użyciem w ramach prawa cytatu. Możemy mówić o nim wyłącznie wtedy, gdy wykorzystałeś czyjś materiał w zakresie uzasadnionym celami cytatu, takimi jak wyjaśnianie, polemika, analiza krytyczna lub naukowa, nauczanie lub prawami gatunku twórczości.

Jeżeli wykorzystujesz czyjś materiał dlatego, że zdjęcie jest ładne, to nie możesz skorzystać z prawa cytatu. Inaczej będzie w sytuacji, gdy przykładowo opowiadasz o cechach jakiegoś utworu malarskiego i wykorzystujesz jego zdjęcie, żeby odbiorcy mogli zrozumieć o czym mówisz.

Warunkiem korzystania z prawa cytatu jest również prawidłowe podpisanie zdjęcia lub innego wykorzystanego materiału. Pamiętaj, aby umieścić informację o autorze oraz źródle cytatu.

Zanim zdecydujesz się wykorzystać jakiś materiał w ramach prawa cytatu, przemyśl czy spełniasz powyższe warunki. Prawo cytatu jest najczęściej nadużywaną instytucją prawa autorskiego.

Wizerunek na zdjęciach

Jeżeli korzystasz ze zdjęć, na których przedstawione są inne osoby, musisz mieć ich zgodę na rozpowszechnianie ich wizerunku. Nie wystarczy, że będziesz miał podstawę do wykorzystania samego zdjęcia.

Od tej zasady istnieje kilka wyjątków. Możecie wykorzystać zdjęcie, jeżeli osoba na nim przedstawiona stanowi jedynie szczegół całości lub zdjęcie przedstawia tłum osób, ale ich identyfikacja jest utrudniona. Podobnie będzie, gdy wykorzystasz zdjęcie osoby publicznej wykonane w czasie pełnienia przez nią obowiązków zawodowych.

Jak to jednak z wyjątkami bywa, trzeba do nich podchodzić ostrożnie 🙂

—–

Dziękuję Ci że dotarłaś/dotarłeś do tego miejsca. We wpisie chciałam zwrócić Twoją uwagę na podstawowe aspekty, które wymagają Twojej czujności. Każdy z tematów jest jednak bardzo obszerny. Więcej na ich temat przeczytasz w kolejnych wpisach.

Jeżeli jakieś zagadnienie szczególnie budzi Twoje zainteresowanie, daj mi znać w komentarzu. Odpowiem na Twoje pytanie.

—–

Jeżeli potrzebujesz pomocy w ustaleniu czy Twój blog lub publikowane przez Ciebie materiały są zgodne z prawem autorskim, napisz do mnie e-mail na adres: kancelaria@cydejko-stachowiak.pl.

—–

Czy ten artykuł był dla Ciebie przydatny? Podaj go dalej!

—–

Photo by Jesus Kiteque on Unsplash