Czy regulować prawa autorskie w umowie z pracownikiem? TAK! - Twórca w prawie

Jesteś przedsiębiorcą i zatrudniasz pracowników? Słyszałaś/eś o utworze pracowniczym? Chcesz wiedzieć czy należy zatem regulować prawa autorskie w umowie z pracownikiem? TAK! A dlaczego? Odpowiedź znajdziesz poniżej.

Po co regulować prawa autorskie w umowie z pracownikiem?

Bardzo często w umowach o pracę kwestia praw autorskich bywa pomijana. Dlaczego tak się dzieje?

Spotykam się z przekonaniem, że „przecież pracodawcy przysługują wszystkie prawa, więc po co to regulować?”. Albo wręcz przeciwnie – pracodawca nie chce żadnych praw do utworu pracownika, więc „po co regulować, skoro nic nie chcę?”.

A jak jest w rzeczywistości? Jeżeli w umowie nie znajdują się postanowienia dotyczące praw autorskich, to zastosowanie będą miały przepisy prawa. A co tam znajdziesz ? A mianowicie utwór pracowniczy.

Utwór pracowniczy

Prawo autorskie przewiduje sytuację, gdy pracodawca automatycznie nabywa autorskie prawa majątkowe do utworów pracowników.

Dzieje się tak pod warunkiem, że:

pracownik jest osobą zatrudnioną na umowie o pracę,
utwór powstał w ramach realizacji obowiązków pracowniczych danego pracownika.

Więcej przeczytasz we wpisie „Utwór pracowniczy, czyli prawa autorskie pracownika”.

O czym pamiętać przy prawach autorskich w umowie z pracownikiem?

Regulując kwestię praw autorskich w umowie z pracownikiem należy zadbać przede wszystkim o:

1. Pola eksploatacji

czyli określenie sposobów, w jaki pracodawca będzie mógł wykorzystywać utwór.

W przypadku utworu pracowniczego pracodawca nabywa autorskie prawa majątkowe do utworów swoich pracowników w ograniczonym zakresie. Granice wyznacza cel umowy i wola stron. Przykładowo jeżeli pracownik w ramach swoich obowiązków stworzył dla pracodawcy grafikę do wykorzystania na blogu, to niekoniecznie pracodawca będzie mógł wykorzystać ją na przykład w reklamie lub dla promocji swojego biznesu.

A zatem jeżeli jesteś pracodawcą i chcesz mieć swobodę w korzystaniu z utworów swoich pracowników, ureguluj to w umowie.

2. Autorskie prawa osobiste pracownika

Nabycie praw do utworu pracowniczego obejmuje tylko autorskie prawa majątkowe. Wobec tego wszystkie autorskie prawa osobiste pozostają przy pracowniku. I pracodawca musi je respektować.

Między innymi pracownik na prawo do autorstwa utworu i może domagać się bycia ujawniany jako twórca za każdym razem gdy pracodawca rozpowszechnia utwór.

Co możesz zmienić? Kwestię autorskich praw osobistych można regulować w umowie na wiele sposobów.

Przykładowo w umowie z pracownikiem można określić sposób, w jaki pracownik będzie wskazywany jako twórca albo ustalić, że pracodawca może rozpowszechniać utwór bez wskazania pracownika jako autora. Można również przyjąć zobowiązanie pracownika, że nie będzie on osobiście wykonywał przysługujących mu autorskich praw osobistych i do ich wykonywania upoważnia pracodawcę.

Wszystko uzależnione jest od potrzeb stron i wspólnych uzgodnień.

3. Prawa zależne

Nabycie praw autorskich przez pracodawcę do utworu pracowniczego nie obejmuje praw zależnych. Oznacza to, że pracodawca może dokonać przeróbek utworu pracownika, ale aby móc je rozpowszechnić, na przykład opublikować w Internecie, musi mieć jego zgodę.

Pracodawca chcąc swobodnie dysponować utworem powinien zadbać o zawarcie w umowie zezwolenia na wykonywanie praw zależnych.

4. Określenie sposobu przyjęcia utworu

Pracodawca nabywa autorskie prawa majątkowe do utworu pracownika z chwilą jego przyjęcia. Przepisy nie regulują jednak, w którym momencie do niego dochodzi. Może to być nie tylko wyraźne pisemne potwierdzenie pracodawcy, ale każde jego zachowanie, z którego wynika, że akceptuje dany utwór.

Jednocześnie prawo autorskie przewiduje, iż jeżeli pracodawca w ciągu 6 miesięcy od dostarczenia utworu nie powiadomi o nieprzyjęciu utworu lub uzależnieniu przyjęcia utworu od dokonania określonych zmian w wyznaczonym w tym celu odpowiednim terminie, uważa się, że utwór został przyjęty bez zastrzeżeń.

Aby uniknąć wątpliwości czy i kiedy utwór został przyjęty, a także aby usprawnić proces przyjmowania utworów przez pracodawcę, warto wprowadzić odpowiedni mechanizm w umowie.

5. „Czasowość” przejścia praw autorskich na pracodawcę

Prawo autorskie przewiduje, że pracodawca nabywając prawa autorskie do utworu pracowniczego z mocy prawa, musi rozpowszechnić utwór w ciągu 2 lat od przyjęcia utworu. Jeżeli tego nie zrobi, pracownik będzie mógł na piśmie wyznaczyć pracodawcy odpowiedni termin na takie działanie. Jeżeli upłynie on bezskutecznie, tzn. pracodawca nadal nie rozpowszechni utworu, to wszystkie autorskie prawa majątkowe wrócą do pracownika.

Strony w umowie o pracę mogę uregulować tą kwestię odmiennie.

A co na to pracownik?

Jeżeli jesteś pracownikiem, to dzięki temu wpisowi wiesz już jakie są możliwości dokonania zmian w umowie względem postanowień umownych. Pamiętaj, że warunki, na jakich przenosisz autorskie prawa mogą mieć wpływ na zwiększenie Twoich możliwości negocjacyjnych w zakresie Twojego wynagrodzenia.

Prawa autorskie w umowie z pracownikiem – podsumowanie

Bez względu na to czy jesteś pracownikiem czy pracodawcą, warto zadbać o uregulowanie kwestii praw autorskich w umowie o pracę. Pozwoli to ograniczyć wątpliwości co do tego kto i w jakim zakresie posiada prawa. W przypadku, gdy w umowie o pracę strony nie zawrą postanowień w tym zakresie, zastosowanie znajdą przepisy i postanowienia dotyczące utworu pracowniczego.